Hukuk Bürolarının Erişilebilir Olması İçin Yapılması Gerekenlere İlişkin Bilgi Notu
Mustafa Keskin
Engelli avukatların istihdam edilmelerinin önünde birçok bariyer bulunmaktadır. Bu bariyerlerin bir kısmı farkındalık eksikliğinden doğmakta bir kısmı da erişilebilirlik sorunlarından oluşmaktadır. Erişilebilirlik sorunları, makul düzenlemelerin hayata geçirilmesi halinde, hem engelli avukatın istihdamını sağlayacak hem de onun iş yapışını kolaylaştıracaktır. Makul düzenlemelerin hemen hemen hepsinin hayata geçirilmesi, işverenlerin kafalarında büyüttükleri kadar büyük meseleler değildir. Farkındalığımızın az olması, bu düzenlemeleri kafamızda büyütmemize neden olmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri Eşit İstihdam Fırsatları Komisyonu, bu alandaki eksik ve yanlış bilgileri gidermek için hukuk bürolarında yapılabilecek makul düzenlemelere yönelik bir bilgi notunu 23 Mayıs 2006 tarihinde yayınlamıştır[1].
Bu bilgi notu , dünya üzerindeki en kapsamlı engelli hakları düzenlemesi olan Amerikan engellli Yasası’nda (American Disability Act-bundan sonra ADA olarak anılacaktır) yer alan yükümlülükleri somutlaştırmaktadır. Ülkemizde bu kadar detaylı düzenlenmiş bir engelli hakları yasası bulunmamaktadır. Engelli hakları açısından bir kilometre taşı olan Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi de çok önemli düzenlemeler içermekte olup ülkemizin de taraf olduğu bir uluslararası düzenlemedir. Ancak ülkemizde sözleşmenin etkin uygulanmasını sağlayacak ikincil düzenlemelerin yapılmaması, uygulamalarda sözleşmenin dikkate alınmaması gibi sebeplerden ötürü sözleşmenin engellilerin hayatlarına bir yansıması olmamaktadır. Bu bilgi notunu çevirerek, bilgi notunun engelli hakları alanında faaliyet göstermesi beklenen kamu kurumlarına erişilebilirlik düzenlemeleri yapmaları konusunda ilham vermesini, engelli çalışanları için erişilebilirlik düzenlemelerini gerçekleştirmek isteyen hukuk bürolarına yol göstermesini, engelli mücadelesinin neferleri olan engelli avukatların çalışma hayatlarını kolaylaştıracak bir rehber olmasını temenni etmekteyiz.
Giriş
Hukuk mesleğindeki çeşitlilik, birkaç yıldır çok fazla tartışma ve çalışmanın konusu olmuştur. ABD Eşit İstihdam Fırsatı Komisyonu (EEOC) tarafından 2003 yılında hazırlanan ve Hukuk Bürolarında Çeşitlilik başlıklı bir rapor, avukatların sosyal, ekonomik ve politik hayatta oynadıkları önemli rol nedeniyle, azınlıkların ve kadınların hukuk mesleğindeki sayıları arttıkça elde edebildikleri etkinin de arttığını ortaya koyuyor.
Bugüne kadar, engelli bireyler genellikle hukuk mesleğindeki çeşitlilik tartışmasının bir parçası olmadılar. Ancak mesleğe erişim, azınlıklar ve kadınlar için ne kadar önemliyse, engelliler için de o kadar önemlidir. Hukuk mesleğinde engelli bireylerin temsiline ilişkin çok az güvenilir veri olsa da, anekdot niteliğindeki kanıtlar, engelli avukatların, engellilerin diğer işlerde karşılaştıkları istihdam engellerinin çoğuyla karşı karşıya olduğunu göstermektedir.
engelli avukatların karşı karşıya kaldıkları sorunları çoğunluğu makul düzenleme eksikliğinden kaynaklanmaktadır. 1990 tarihli ADA, 15'ten fazla çalışanı olan kamu ve özel kurumlara engelli çalışanlar için makul düzenlemeleri gerçekleştirme yükümlülüğü yüklemektedir. 1973 tarihli reabilitasyon Yasası ise, çalışan sayısına bakmaksızın federal nitelikteki kurumlara makul düzenlemeleri sağlamayı zorunlu kılmaktadır.
Bu bilgi notu, avukatlara ve işverenlerine makul uyum sağlama yükümlülüğünün uygulanmasını ele almaktadır. Hem başvuru sahibi hem de çalışan olarak engelli avukatlar, birçok profesyonel işe başvurmak ve bunları yerine getirmek için çeşitli düzenlemelere ihtiyaç duyabilir. Engelli avukatların ihtiyaç duyabileceği yerlerin çoğu, ofis ortamında çalışan diğer engelli profesyonellerin ihtiyaç duyduğuna benzer. Bu nedenle, bu belgede yer verilen hususların çoğu, çok çeşitli idari ve profesyonel işler için geçerli olacaktır
Bu bilgi notu, engelli avukatların ihtiyaç duyabileceği en yaygın makul düzenleme türlerinin çoğunu incelemektedir. Değiştirilmiş çalışma programları ve uzaktan çalışma gibi bu düzenlemelerden bazıları, genellikle işverenler tarafından avukatları çekmek ve elde tutmak için kullanılır. Birçok işveren, en iyi avukatları işe almada rekabet gücünü korumak için esnekliğin önemini kabul etmiştir. Bu işverenler için makul düzenlemelerin sağlanması bu yaklaşımın bir uzantısı olacaktır. Buna ek olarak, nitelikli engelli avukatlar için makul düzenlemelerin sağlanması, işverenlerin işgücünü çeşitlendirmelerini sağlamak gibi daha büyük bir amaca hizmet eder
- Makul Düzenleme Hakkında Genel Bilgiler
Makul düzenleme, engelli bir bireyin eşit istihdam fırsatlarından yararlanmasını sağlayan çalışma ortamındaki veya işlerin geleneksel olarak yapılma biçimindeki herhangi bir değişikliği ifade eder.
Makul düzenleme için üç kategori vardır:
- iş başvuru sürecindeki değişiklikler
- Çalışma ortamında veya işe alınan veya istenen pozisyonun geleneksel olarak yerine getirilme şekli veya koşullarında yapılan değişiklikler
- Engelli bir çalışanın eşit haklara ve istihdam ayrıcalıklarına sahip olmasını sağlayan değişiklikler (örneğin, işveren sponsorluğundaki eğitim veya sosyal etkinlikler).
Makul düzenlemeler, nitelikli engelli avukatların işler için rekabet etmelerini, iş yapmalarını veya istihdamın faydalarına erişmelerini engelleyebilecek işyeri engellerini ortadan kaldırır. Makul düzenleme, engellinin ihtiyaçları ve işin nitelikleri dikkate alınarak belirlenmeli ve karşılıklı görüşmelerle ortaya konulmalıdır. Bazı durumlarda, bir işveren de avukatın maluliyetine ilişkin belge talep edebilir
- Engelli Avukatlar ve Makul Düzenleme Sağlamaya İlişkin Yanlış Anlamalar
Bazı işverenler, tüm engelli avukatların makul düzenlemelere ihtiyaç duyacağını veya makul düzenlemenın çok maliyetli veya sağlanmasının zor olacağını varsaymaktadır. Aslında, birçok engelli avukat hiçbir zaman makul bir düzenlemeye ihtiyaç duymamaktadır ve çoğu makul düzenleme çok az maliyetle veya maliyetsiz olarak sağlanabilir. İşverenler ayrıca, bir kişinin makul düzenlemeya ihtiyacı varsa, beklenen performans ölçütlerini karşılayamayacağını da yanlış bir şekilde varsayabilirler - örneğin, minimum sayıda faturalandırılabilir saatin karşılanması. Gerçekten de, uzun saatler, özel beceriler ve stresli çalışma koşulları gerektiren mesleklerdeki yöneticiler, bazen, özellikle makul düzenlemeler talep ettikleri takdirde, engellilerin veya belirli türdeki engellilerin bu tür işleri yapamayacaklarını varsaymaktadır.
Örnek 1: Orta ölçekli bir hukuk bürosunda çalışan Juan'ın’ın öğrenme bozukluğu (yani düşünsel işlemleri yavaş gerçekleştirme engeli) vardır. Juan altı aydır büroda başarılı bir şekilde çalışmakta, ancak engelinin işini yaparken bazı zorluklar yaratmaya başlamasından endişe duymaktadır. Juan, engelinin dikkatinin dağılmasına neden olabileceğini, ancak düşüncelerini yazmak veya yazmak yerine bir teybe kaydederek bu sorunu tamamen telafi edebileceğini keşfetti. Bu nedenle, ses kayıtlarını bir sekretere yazmasına izin verilmesini işvereninden talep etti. Bu makul düzenleme, önceki bürosunda başarılı bir şekilde çalışmasını sağladı. Juan'ın işvereni Juan'a "bugünlerde bir hukuk bürosunda, yetkin bir avukatın kendi belgelerini kendisinin hazırlaması gerektiğini, başka birine dikte etirmemesi gerektiğini" söyleyerek talebi reddetti. Juan kısa bir süre sonra bürodan ayrıldı.
Hukuk bürosu, ADA'yı ihlal etmiş olabilir. İşverenin Juan'ın önerisinin yetkinliği hakkında soruları olsa bile, Juan'ın bu makul düzenlemeyi önceki bürosunda başarılı bir şekilde çalışmak için kullandığını belirtmesi üzerine bunun üzerinde düşünmelidi. Bu, makul düzenlemenin Juan'ın işini etkin bir şekilde yerine getirmesini sağladığının güçlü bir göstergesi olacaktır. ADA, işverenlerin düzenlemelerin nasıl çalıştığını değerlendirmesini öngörür. Burada işvereni endişelerini Juan ile hiç tartışmadı veya Juan'a yanıt vermesi için bir fırsat vermedi. Eğer bu düzenleme, Juan'ın büroya gereksiz zorluklara yol açmadan işini yapmasına izin vermiş olsaydı, Juan başarılı bir şekilde çalışmaya devam edecekti.
Makul bir dzenleme ihtiyacı, işi yapamama anlamına gelmez. İşyeri düzenlemelerinin amacı, engelli avukatların işlerini yapmalarını ve işverenin performans standartlarını karşılamalarını sağlamaktır.
C. Başvuru Sahipleri ve Makul Düzenleme
İşverenlerin işe başvuru süreci için makul bir düzenleme sağlaması gerekebilir. Gereken makul düzenlemenin yaygın biçimleri, işaret dili tercümanlarının kullanılmasını ve Braille veya büyük baskı gibi alternatif formatlarda yazılı materyallerin sağlanmasını içerebilir. İşverenler, başvuru sahiplerinin işe alım süreci için makul bir düzenleme talep edebileceklerini ve bunun için bir irtibat kişisini başvurularda not etmeyi faydalı bulabilirler.
Örnek 2: Sağır olan Francesca, bir hukuk bürosunu görüşme ayarlamak için arar. Sekretere sağır olduğunu ve işaret dili tercümanına ihtiyacı olacağını söyler. Sekreter, düzenlemeleri yapan İnsan Kaynakları Departmanına danışır.
Örnek 3: Bir hukuk bürosu, biri tekerlekli sandalye kullanan birkaç üçüncü sınıf hukuk öğrencisiyle mülakat yapacaktır. Büronın yerleşik hale gelmiş uygulaması, öğrencileri yan taraftaki bir restoranda öğle yemeğine çıkarmaktır, ancak bu restoranın giriş yolunda basamakları vardır. Yönetici ortak, sekreterine rezervasyonu sokağın aşağısındaki erişilebilir bir restoranla değiştirmesi talimatını verir.
İşverenler, çevrimiçi işe alım ve başvuru sistemlerinin, özel bilgisayar yazılımı kullanan engelli bireylere (örneğin, ekran okuma veya büyütme yazılımı kullanan görme engelli adaylar) başvuru sürecine erişim sağlayıp sağlamadığını değerlendirmelidir.
Bir görüşme sırasında, işverenler genellikle başvuru sahiplerine bir işi yapmak için makul bir düzenlemeye ihtiyaçları olup olmadığını sormayabilir. Bununla birlikte, bir işveren, belirli bir başvuru sahibinin, ya aşikar olduğu için ya da kişi bunu gönüllü olarak ifşa ettiği için bir engeli olduğunu biliyorsa ve işveren, engelliliğin işi yapmak için makul düzenleme gerektirebileceğine uygun bir şekilde inanıyorsa, işveren aşağıdakileri sorma hakkına sahiptir:
İşi gerçekleştirmek için makul bir düzenlemeye ihtiyacınız var mı?
Cevabınız evet ise, hangi düzenlemeye ihtiyacınız olduğunu düşünüyorsunuz?
İşverenler, iş gerekliliklerini, yerine getirilmesi gereken görevleri ve beklenen performans düzeyini net bir şekilde ortaya koyarak, bir düzenlemeye ihtiyaç duyup duymayacaklarını değerlendirmede başvuru sahiplerine yardımcı olabilir.
Makul düzenleme ihtiyacı, başvuranı reddetmek için geçerli bir neden değildir.
D. Makul Düzenleme Talep Etme
ADA genellikle işverenlerin düzenleme gerekip gerekmediğini sormalarını istemek yerine, başvuru sahiplerinin ve engelli çalışanların makul düzenleme talep etmelerini gerektirir. Talep, makul düzenleme sürecinin sonu değil, başlangıcıdır. İşverenin, engel durumu, erişilebilirlik sıkıntısının ne olduğu, makul düzenlemenin neler olabileceği hakkında soruları olabilir. Bu sorular, talebi izleyen "etkileşimli sürecin" bir parçası olarak ele alınmaktadır. Etkileşimli süreç F bölümünde tartışılmaktadır.
Makul bir düzenleme talep etmek için, bir avukat, işverene tıbbi bir durum nedeniyle başvuru sürecinde, işte veya istihdam edilmede bir değişikliğe ihtiyacı olduğunu bildirmelidir. Bir avukatın hukuki dayanaktan bahsetmesi gerekmez ve talepte bulunulduğunda koşulun bir "engellilik" olduğuna dair kanıt sağlaması gerekmez. Avukatın tıbbi bir durum nedeniyle bir değişiklik için "basit bir dille " bir talepte bulunması yeterlidir. Bazı durumlarda, örneğin çalışma kısıtlamalarını özetleyen bir doktor notu gibi, üçüncü bir taraftan makul bir düzenleme talebi gelebilir.
Bazı işverenler makul düzenleme taleplerini almaya açık görünmeyebilir ve bazı engelli avukatlar, işverenin kendilerini daha az yetkin olarak algılayacağından endişe ettikleri için - işveren bunu önermek için hiçbir şey yapmamış olsa bile- düzenleme talebinde bulunmakta isteksiz olabilir. Ne yazıkki böyle bir algı var. Ancak, diğer işyeri ortamlarında olduğu gibi, düzenlemeye ihtiyacı olan hukuk mesleğindeki çalışanlar bunu talep etmeli ve işverenler uygun şekilde yanıt vermeye hazır olmalıdır.
Örnek 4: Serebral palsili Omar, yakın zamanda bir hukuk bürosı tarafından işe alındı. Bilgisayar klavyesini kullanma konusundaki fiziksel sınırlamaları, ağır iş yükü ve sürekli teslim tarihleriyle birleştiğinde, hedeflerini tamamlamada geri kalmasına neden olduğunu fark ediyor. Omar, makul bir düzenleme talep ederse büronın ne düşüneceği konusunda endişelidir, ancak süpervizör ortağıyla bilgisayar kullanmayı ve dolayısıyla işini yapmayı çok daha kolaylaştıracak ses tanıma yazılımı hakkında konuşur. Ortak, büronın Bilgi Teknolojileri departmanına danışır ve yazılım sipariş edilir ve kurulur. Omar’a ayrıca yazılımın nasıl kullanılacağı konusunda özel eğitim verdirilir.
Örnek 5: Federal bir kurumda kıdemli bir avukat olan Mary'nin bipolar bozukluğu vardır. Kurumu onun engelinin farkındadır ve ona düzenlemeler sağlamıştır. Mary'nin doktoru yakın zamanda ilacını değiştirdi, bu da geçici konsantrasyon sorunlarına neden oldu. Aynı zamanda, Mary iş yükündeki bir değişiklikle başa çıkmaya çalışıyor, bu da stresinde önemli bir artışa neden oluyor. Mary, çalışma saatlerini geçici olarak değiştirmek veya görev tanımındaki birkaç marjinal işlevi kaldırmak gibi makul bir düzenleme talep etmeyi düşünüyor. Ancak, çok fazla düzenleme isterse, işvereninin onu iş gereksinimlerini karşılayamayacağını düşüneceğinden endişe ettiği için, Mary ek düzenleme talep etmemeye karar verir.
Belki Mary ilaçtaki değişikliği, iş yükündeki değişiklikleri ve sonuçta ortaya çıkan stres artışıyla başa çıkabilir. Ancak ortaya çıkan stres ve performans sorunlarının üstesinden gelemezse, ne Mary ne de işvereni fayda sağlar. Engelli bir avukatın bir veya birden fazla düzenleme talebinde bulunması zor olsa da, hem avukatın hem de işverenin bir düzenleme talebini ele almaları, bir düzenleme talebinin yerine getirilmemesinden kaynaklanan performans sorunlarını ele almaktan daha iyidir.
İşverenler, avukatların gerekli düzenlemeyi talep edecekleri bir ortam yaratmak için birçok şey yapabilir. Örneğin:
- Düzenleme taleplerinin nasıl ele alınacağına ilişkin politika ve prosedürler benimseyebilir ve bu politikaların iyi bir şekilde duyurulmasını ve uygulanmasını sağlayabilirler.
- Hem çalışanların hem de yöneticilerin şirket politikasının ADA'ya tam uyumu ve makul düzenlemelerin sağlanmasını desteklediğini bilmelerini sağlayabilirler.
- ADA'nın düzenleme taleplerini ve diğer gerekliliklerini ele alma konusunda denetçilerin, yöneticilerin ve insan kaynakları uzmanlarının yeterli eğitim almasını sağlayabilirler.
E. Makul Düzenlemenin Talep Edilme Zamanı
Engelli bireyler, başvuru sürecinde veya istihdamları sırasında herhangi bir zamanda makul bir düzenleme talebinde bulunabilirler. Bazı avukatlar, makul bir düzenleme talep etmeden önce bir iş teklifi gelene kadar beklemeyi tercih edebilirler. Bazen de işe alma sürecinde konuyu gönüllü olarak gündeme getirebilir. Avukatlar, çalıştıkları dönemde de engellilikle karşı karşıya kalabilir ve bu durumda da düzenlemeye ihtiyaç duyabilirler.
Örnek 6: Roger, büyük bir şirketin Baş Hukuk Müşaviridir. Makula dejenerasyonu yaşar ve bunun sonucunda, kıdemli başkan yardımcısından makul düzenleme olarak bir okuyucu desteği talep eder. Görme duyusunun artık okumasına izin vermediğini ve birçok belge ve sözleşmeyi gözden geçirmesi gerektiğini belirtir. Kıdemli başkan yardımcısı bu isteği kabul eder.
ADA, avukatları belirli bir zamanda düzenleme talep etmeye zorlamaz. Bununla birlikte, gerekli düzenlemeyi zamanında talep etmemek (veya teklif edilen bir düzenlemeyi kabul etmemek) iş performansını etkileyebilir ve disiplin veya düşük performans veya davranışa dayalı işten çıkarma ile sonuçlanabilir.
Örnek 8: Bir eyalet hükümeti avukatı, engellilikle ilgili olduğuna inandığı performans sorunları yaşamaya başladığında bile, gizli engelini ifşa etmemeyi tercih eder. Amiri performans sorunlarını fark eder ve eksiklikleri hakkında avukata bildirimde bulunur, ancak sorunlar devam eder. Amir, önümüzdeki iki ay içinde çalışmasında bir gelişme olmazsa, yazılı bir uyarı alacağı konusunda uyarıda bulunur. Bu noktada avukat, engelini açıklar ve makul bir düzenleme talep eder. Amir, talebi ve önerilenin nasıl hayata geçirileceğini görüşmelidir. Düzenleme avukatın performansını iyileştirmeye yardımcı olabilecektır.Avukatın performansının değerlendirilmesi için iki aylık süre, avukatın makul bir düzenleme talebine ilişkin bir karara kadar askıya alınmalıdır.
Örnek 9: Örnek 8'dekiyle aynı durumda, ancak amirin makul düzenleme talebine yanıtı, "Bana engeliniz hakkında bilgi vermek için problemler gelişene kadar beklememeliydiniz" diyerek talebi derhal reddetmek şeklinde olmuştur. Fakat avukat, amiri bu sorunları dikkatine sunana ve böylece düzenleme talebinde bulunmasına neden olana kadar ciddi bir performans sorunu yaşadığının farkında değildir. Amiri talebi reddetmemeli, bunun yerine görüşmeli, gerekirse daha fazla bilgi toplamalı ve bir engellilik için makul bir düzenlemenin gerekip gerekmediğine karar vermeliydi. Bunlardan sonra, Örnek 8'de olduğu gibi, avukatın performansının iyileşip iyileşmediğini ölçmek için iki aylık süre başlayabilir.
Örnek 10: Küçük bir büroda çalışan bir avukatın öğrenme güçlüğü vardır ve başvuru sürecinde ya da işe başladığında düzenleme talebinde bulunmaz. Avukat, düzenleme talebinde bulunduğunda önceki bir işte kötü bir deneyim yaşadığı için, engelini açıklamamaya veya herhangi bir düzenleme talep etmemeye karar verir. Performans sorunları kısa sürede ortaya çıkar ve avukatın bağlı olduğu yönetici ortak bunları avukatın dikkatine sunar. Engelli avukat sorunları kendi başına çözmeye çalışır, ancak sorunlar devam eder ve performansını iyileştirmesi için kendisine bildirimde bulunulur. Büro, asgari şartları yerine getirmeyen avukatlara bildirimde bulunma ve disiplin cezası verme yollarına gidilir ancak bu çabalar başarısız olur. Tüm bu süre boyunca, avukat uyarı alırken, makul bir düzenleme talebinde bulunmaz. Ancak ortak, kendisini kovmak için avukatla görüştüğünde, avukat engellinin olduğunu söyler ve düzenleme talebinde bulunur.
Bu örnekte, engelli avukat makul düzenleme talebini iletmekte çok geç kalmıştır. Makul düzenleme her zaman mümkündür. Bu nedenle, bir işverenin düzenleme talebinden önce meydana gelen performans sorunlarını mazeret etmesi gerekmez. Avukatın önceki kötü deneyiminin onu düzenleme talep etme konusunda isteksiz kılması anlaşılabilir olsa da, bu işyerinde düzenleme talep etmemesi bir hataydı. Büro, avukatın düzenleme taleplerini yerine getirdi ve performans sorunlarını gidermesi için ona süre tanıdı. Bir işveren, bir çalışanını performans sorunlarından haberdar ettiğinde, bunları ele almak ve düzeltmek için herhangi bir düzenleme talep etmek çalışanın sorumluluğundadır.
F. Makul Düzenleme Talebinin Değerlendirilmesi – Etkileşimli Süreç
Düzenleme talebi, avukat ve işveren arasındaki gayri resmi, etkileşimli sürecin ilk adımıdır. Bu süreç genel olarak iki konuya odaklanacaktır: avukatın ADA tarafından tanımlandığı şekilde bir "engelli" olup olmadığı ve talep edilen düzenlemenin neden makul düzenleme olduğu. Çoğu durumda, işveren ve avukat arasındaki basit bir konuşma, bu sorunları netleştirmek ve çözmek için yeterli olacaktır. Ancak, maluliyet ve/veya düzenleme ihtiyacının bariz olmadığı durumlarda, işveren avukattan ek bilgi isteyebilir. İşveren ayrıca, gerekirse, uygun bir sağlık veya mesleki rehabilitasyon uzmanından, avukatın maluliyeti ve işlevsel sınırlamaları hakkında uygun bilgiler isteyebilir. İşveren, avukatın engelinin bir makul düzenleme gerektirip getirmediğini bilme hakkına sahiptir. Ancak, bir “engelliliğin" olup olmadığını ve neden makul bir düzenlemeye ihtiyaç duyulduğunu belirlemek için gerekli olandan çok daha fazla bilgi içereceğinden, işveren bir avukatın tıbbi kayıtlarının tamamını alma hakkına sahip değildir.
Verimsiz yaklaşım: Jane Doe'nun durumu, önemli bir yaşam etkinliğini önemli ölçüde sınırlandırıyor mu?
Daha iyi yaklaşım: Lütfen Jane Doe'nin astımı tarafından sınırlandırılan tüm aktiviteleri belirtin. Örneğin, kadının astımı nefes alma yeteneğini etkiler mi? Yürümek gibi başka etkileyebilecek etkinlikler var mı? Bayan Doe'nin astımından etkilenen tüm faaliyetler için lütfen belirtin: 1) sınırlamanın derecesi (örneğin, belirli koşullar altında, ciddi nefes alma zorluğuna neden olacak ve hastaneye gitmesini gerektirecek bir astım krizi geçirebilir; İlkbahar ve sonbahar mevsimlerinde alerjisi küçük solunum güçlükleri yaşar mı) ve 2) bu sınırlamaların meydana gelme sıklığı (örn. sürekli, birkaç haftada bir, iki ayda bir, yalnızca belirli mevsimlerde, yüksek düzeyde stresle karşı karşıya kalındığında).
İşveren, bu tür soruları sormanın amacı konusunda net olmalıdır, yani, işverenin, avukatın ADA kapsamında bir "engelliliği" olup olmadığını, neden makul bir düzenlemeye ihtiyaç duyulduğunu veya başka bir olası durumu belirlemesini sağlayacak bilgileri ortaya çıkarmak için özel bir soru seti tasarlanmalıdır. Açıkça, işveren, hangi düzenlemenin uygun olabileceğini değerlendirmeden önce, sorunun niteliğini, engellilikle nasıl bağlantılı olduğunu ve önerilen bir düzenlemenin sorunu nasıl çözeceğini anlamalıdır.
Örnek 11: Bir kurum içi avukat olan Rebecca, amirinden kronik yorgunluk sendromuna uyum sağlamak için birkaç değişiklik yapmasını ister. Sabah 10:00'da işe gelmesine izin verilmesini (ve buna bağlı olarak akşam geç saatlere kadar çalışmasını), toplantıların mümkünse 10:00'dan önce planlanmamasını ve ofisinde kendisine bir yatar sandalye verilmesini talep eder. Genel başlangıç saati sabah 8:30'dur ve hiçbir avukatın yatar sandalyesi yoktur. İşveren, kronik yorgunluk sendromu ile talep edilen düzenlemeler arasındaki bağlantı hakkında daha spesifik bir açıklama ister. Avukat, düşük tansiyonla sonuçlanan kronik yorgunluk sendromuyla yakından ilişkili bir durumu olduğunu açıklar. Bu da baş dönmesine neden olmakta ve ara sıra bayılmaktadır. Bu tür olaylardan sonra kendini yorgun ve halsiz hisseder ve en az birkaç saat konsantre olma sorunları yaşar. Düşük tansiyonun sabahın erken saatlerinde ve uzun süre oturma sonrasında ortaya çıkması daha olasıdır. Rebecca, talep ettiği düzenlemenin, sabah 10:00'da işe başlayarak ve uzun süre oturma veya ayakta durma ihtiyacından kaçınarak, herhangi bir semptom olmaksızın tam gün çalışmasına olanak ssağlayacağını belirtir. Yatar bir sandalye, dik oturmaktan kaçınmasını sağlar, böylece düşük tansiyonun başlamasını önler ve çalışmaya devam etmesini sağlar. Rebecca'nın işi çok sayıda telefon görüşmesi ve önemli miktarda okuma içerdiğinden, semptomları masasında oturmayı engellediğinde yatar sandalyeyi kullanabilir. Mümkünse, toplantıları daha geç bir saate planlama isteği, önemli işlerini kaçırmasını engelleyecekti.
İşveren, Rebecca'nın tıbbi durumunu, yaşadığı semptomları ve belirttiği düzenleme ihtiyacınını kanıtlayacak belgeleri talep etmektedir. Doktor, Rebecca'nın kronik yorgunluk sendromu ve düşük kan basıncıyla ilgili açıklamasını doğrulayan, oturmak yerine uzanmanın düşük kan basıncının başlamasını nasıl engelleyebileceğini açıklayan ve Rebecca'nın tam gün çalışabilmesi için bunları gerekli olduğunu belirten bilgiler sağlamıştır. Avukatın bir "engelli" olduğunu ve bu düzenlemelerin makul olduğunu kabul edersek, işveren, yaşanan sıkıntı nedeniyle ihtiyaç duyulan ve pozisyonunun temel işlevlerini yerine getirmesini sağlayan bu düzenlemeleri veya bunlara alternatif teşkil edebilecek düzenlemeleri sağlamalıdır.
Bazı durumlarda, önerilen bir düzenlemenin etkili olup olmayacağı hemen belli olacaktır. Diğer durumlarda, bir işveren, bir düzenlemenin çalışıp çalışmayacağını daha dikkatli düşünmek zorunda kalabilir. Avukat, önerilen bir düzenlemeyi daha önce - örneğin önceki bir işte veya okulda - kullanıp kullanmadığını ve eğer öyleyse, ne kadar işe yaradığını işverenine bildirmelidir.
Engellilikteki değişiklikler veya bir işteki değişiklikler, avukatın daha önce hiç kullanmadığı bir düzenleme gerektirebilir. Bu durumda, bir işveren, bir düzenlemenin işe yarayabileceği ihtimalini basitçe reddetmemelidir. Düzenleme türüne bağlı olarak, bu durumdaki bir işveren, etkinliğini belirlemek için deneme bazında düzenleme sağlamayı önermek isteyebilir.
G. Makul Düzenleme Türleri
Avukatlar için makul düzenlemeler birçok şekilde olabilir. Yaygın örnekler şunları içerir:
- mevcut işyerlerini erişilebilir kılmak (örneğin, bir rampa kurmak, bir kapı aralığını genişletmek veya bir çalışma alanını yeniden yapılandırmak)
- işin yeniden yapılandırılması (örneğin, marjinal bir işlevin kaldırılması)
- yarı zamanlı veya değiştirilmiş çalışma programları
- bir çalışan işveren tarafından sağlanan tüm izinleri tükettiğinde ücretsiz izin (örneğin tatil izni, hastalık izni, kişisel günler)
- ekipman edinme veya değiştirme (örneğin, sağır bir avukatın telefon aktarma hizmetini kullanmasını sağlayacak bir sistem veya işitme güçlüğü çeken bir avukatın bir toplantıda kullanabileceği yardımcı bir işitme cihazı)
- işyeri politikalarını değiştirmek
- Braille veya büyük baskı veya ses bandı gibi alternatif bir biçimde testler veya eğitim materyalleri sağlamak
- nitelikli okuyucular veya işaret dili tercümanları sağlamak
- İşverenin yerleşik bir uzaktan çalışma programı olmasa veya engelli çalışan mevcut bir uzaktan çalışma programına hak kazanmak için tüm ön koşulları karşılamamış olsa bile (örneğin, hizmet süresi) uzaktan çalışmaya izin verilmesi
- süpervizyon yöntemlerini değiştirmek (örneğin, süpervizör ortak, yüz yüze toplantılar yerine e-posta yoluyla avukatın çalışmasını değerlendirebilir)
- boş bir pozisyona yeniden atama.
Bu düzenleme listesi ayrıntılı değildir. Örneğin, kol gücünü ve çekme ve itme kabiliyetini etkileyen engelli avukatlar, otomatik kapı açıcıları gerektirebilir. Görme engelli bir avukat bilgisayar için ekran okuma programına ihtiyaç duyabilir ve engeli yazmaya engel olan bir avukat ses tanıma yazılımına ihtiyaç duyabilir.
Örnek 12: Deborah, lösemi nedeniyle uzun süreli izin alır. Yönetici ortak, uzatılmış izin kullanması nedeniyle gerekli sayıda saati faturalandırmadığı için onun gerekli performansı sağlamadığını raporlamak istiyor. Deborah'ı kötü bir raporla cezalandırmak, ADA'nın ihlali olacaktır çünkü bu, izni etkisiz bir düzenleme haline getirecek ve makul bir düzenlemeyi kullanmasına misilleme teşkil edecektir. Büro, Deborah'ın performansını, çalıştığı aylardaki üretkenliğini hesaba katarak değerlendirmelidir. Ayrıca, değerlendirmesini birkaç ay ertelemeyi veya bir ara değerlendirme yapmayı ve Deborah'ın normal bir iş yüküne devam etmesine izin vermeyi seçebilir, böylece büronın işini daha doğru bir şekilde gözden geçirmesini sağlayabilir.
Örnek 13: Bir federal kurum için çalışan bir dava avukatı olan Jonathan, Parkinson hastalığı nedeniyle uzun çalışma saatleri ve sabit kısa teslim tarihlerinin üstesinden gelmesinin giderek zorlaştığı için daha az yoğun bir pozisyona yeniden atanmasını istiyor. Kurumun, kurum politika önerilerini hazırlaması ve kurum saha ofislerinden ve halktan gelen hukuki sorulara yanıt vermesi için bir avukat için boş pozisyonu vardır. İş, mevcut dava pozisyonuyla aynı uzun saatleri ve yoğun bir tempoyu gerektirmiyor. Jonathan bu pozisyonun niteliklerini karşıladığı ve pozisyon şu anki işiyle aynı sınıf seviyesinde olduğu için, aşırı zorluk göstermediği sürece kurum onu yeniden atamalıdır.
Örnek 14: Emily'nin sağ bacağında lenfatik sıvı birikmesine neden olan lenfödem vardır. Bu durum ağrılı bir şişmeye neden olur ve bu da yürümesini zorlaştırır. Bu da Emily'nin işe gidip gelme yeteneğini etkiler. Doktorundan, lenfödemin son birkaç ayda kötüleşen kronik bir durum olduğunu doğrulayan belgeler sağlar. Doktor önümüzdeki birkaç ay içinde herhangi bir iyileşme beklememektedir. Makul bir düzenleme olarak Emily, haftada üç gün evden çalışmasına izin verilmesini istiyor. Çalışmalarının çoğu, bilgisayar kullanarak yapabileceği dokümanları yazmayı ve gözden geçirmeyi içeriyor. Ayrıca telefon ve e-posta kullanarak müşterileri ve meslektaşları ile iletişim kurabilir. Doktorun raporu, evde çalışmanın üç gününün acıyı hafifleteceğini ve Emily'nin diğer iki gün işe gidip gelmesini katlanılabilir hale getireceğini açıklıyor. Emily ve onun yöneticisi, işin zamanında tamamlanmasını sağlamak için uygun bir program ve yöntemler üzerinde çalışır. Emily ayrıca, bir toplantıya katılması gerekiyorsa, bildirimde bulunarak ofiste çalışma günlerini değiştirebileceğini de kabul eder. Yöneticisi, Emily'nin durumu düzelmediği sürece bu programı dört aylığına kabul eder. Dört ay sonra, yönetici, Emily'nin durumundaki herhangi bir değişiklik nedeniyle makul bir düzenleme olarak hala uzaktan çalışmaya veya bu düzenlemede herhangi bir değişikliğe ihtiyaç duyup duymadığını belirlemek için durumu hakkında bir güncelleme talep edecektir.
Bazen işverenler, engelli bir kişinin ihtiyaç duyacağını umdukları malzemeleri hızlı bir şekilde sağlarken, beklenmedik şeyler için talepleri yerine getirmekte yavaştır. İşverenler bir şeye neden ihtiyaç duyulduğundan emin değillerse sormalıdırlar. Çoğu zaman, beklenmedik öğeler sağlanması en kolayı olabilir (örneğin, ellerini sınırlı kullanan avukatlar için belirli türdeki kalemler gibi bir engel nedeniyle özel ofis malzemeleri gerekli olabilir).
Bazı durumlarda, çalışma ortamını engelli avukatlar için daha erişilebilir hale getirmek için makul düzenlemelere ihtiyaç vardır. Örneğin, bir işveren, acil bir durumdan sağır olan bir avukatı bilgilendirmek için yanıp sönen acil durum ışıkları takmak veya kişisel bir dijital asistan (PDA) sağlamak zorunda kalabilir. İşverenlerin ayrıca tekerlekli sandalye kullanan bir avukatın ofiste gezinmesini kolaylaştırmak için mobilyaları değiştirmesi gerekebilir.
Makul düzenleme biçimlerinin çoğu çok az veya hiç maliyete ihtiyaç duyarken, bazı düzenleme biçimleri daha yüksek masraflar gerektirebilir. Daha pahalı olan düzenlemeleri hayata geçirmeden önce işveren ve avukat olayı tüm yönleriyle değerlendirmelidir. Bir avukat daha önce bir düzenlemeyi kullanmışsa ve nasıl çalışacağına dair ayrıntılı bir açıklama yapabilirse, değerlendirmenin yapılmasına gerek olmayabilir.
Bir düzenlemenin maliyetinden endişe duyan işverenler, mesleki rehabilitasyon kurumları veya diğer federal veya eyalet programları aracılığıyla bir düzenleme sağlanması olasılığını araştırmayı seçebilirler. Ancak, makul bir düzenlemenin masrafını fazla zorlanmadan ödeyebilecek olan bir işveren, başka bir kaynaktan temin edilemediği için düzenleme sağlamayı reddedemez.
H. Makul Düzenleme Olarak Gerekli Olmayan Eylemler
Makul düzenlemeler olarak belirli eylemler gerekli değildir.
Örnek 15: Multipl sklerozlu kıdemli bir avukatın temel görevleri arasında vasiyetname hazırlamak, veraset duruşmalarında temsil sağlamak ve mülk devriyle ilgili karmaşık vergi sonuçları konusunda müvekkillere danışmanlık yapmak yer alıyor. Avukat, engelinden kaynaklanan sınırlı enerjiyi korumak için, işvereninden artık büronın işe alım komitesinde görev yapmasını istememesini talep ediyor. Avukat ve büro, bunun ek bir görev olduğuna ve sınırlı enerjisini temel görevlerini yerine getirmeye odaklayabilmesi için ortadan kaldırılması gerektiğine karar verir.
İşverenlerin hiçbir zaman temel bir görevi kaldırmaları gerekmez. Engelli bir avukat, makul bir düzenleme olsun ya da olmasın, işinin temel görevlerini yerine getirebilmelidir. Hukuki araştırma yapmak, dilekçeler ve özetler yazmak, müvekkillere danışmanlık yapmak, bir hukuk sunumu yapmak, sözleşmeler ve bilgi notları hazırlamak, bir temyiz mahkemesi önünde bir argüman sunmak, bir yasama organı için rapor hazırlamak ve ifade ve davaları yürütmek avukatlık mesleğinin yürütülmesi için gerekli olan görevlerdir.
İşverenler, temel görevleri ek görevlerden ayırt etmeye dikkat etmelidir. Bir avukatın temel görevlerini yerine getirmemesi söz konusu olmasa da temel görevlerin yapılabilmesi için makul düzenleme olarak yan görevlerin engelli avukattan alınması gerekebilir.
İşverenlerin, tek tip olarak uygulanan nicel veya nitel temel görevler için üretim standartlarını düşürmesi veya ortadan kaldırması gerekmez. Örneğin, bir hukuk bürosı, engelli avukatların, benzer durumdaki engelli olmayan tüm avukatlardan talep ettiği kadar faturalanabilir saat üretmesini isteyebilir. Bir avukatın faturalandırılabilir saat gereksinimini karşılamasına yardımcı olmak için makul bir düzenleme gerekebilir, ancak bir avukatı bu gereklilikten muaf tutmak makul bir düzenleme şekli olmayacaktır.
İşverenler, üretim standartları, üretilmesi gereken işler ve bunları üretmek için herhangi bir zaman çizelgesi konusundaki beklentilerini açıkça belirtmelidir. Bu alanlardan herhangi birinde sorun çıkarsa, yöneticiler , diğer avukatlarla olduğu gibi, bunları derhal engelli avukatla tartışmalıdır. Öte yandan, bir avukat işyeri sorununun engellilikle bağlantılı olduğunu kabul ederse, sorunu düzeltmek için makul düzenleme konusunu gündeme getirmeli ve böylece avukatın işverenin beklentilerini karşılamasını sağlamalıdır.
İşverenler, hem iş başında hem de iş dışında günlük faaliyetleri gerçekleştirmek için ihtiyaç duyulan "kişisel kullanım" öğeleri sağlamak zorunda değildir. Bu nedenle, işyeri dışında da ihtiyaç duyulduğu takdirde, işverenin bir avukata tekerlekli sandalye, işitme cihazı veya benzeri cihazlar sağlaması gerekmemektedir.
İ. İşveren Düzenleme Taleplerine Hızla Cevap Vermelidir
Makul bir düzenleme talebini aldıktan sonra, bir işveren, buna yanıt vermek, ihtiyaç duyulan ek bilgileri aramak ve bir tespit yapmak için süratle hareket etmeli ve bir tespit yapmalıdır. Bazı durumlarda, acil bir tespit yapılması gerekecektir.
Örnek 16: Bir hukuk bürosının birleşme ve satın alma departmanı Pazartesi günü tüm avukatların Çarşamba günü yapılacak bir personel toplantısına katılmasının beklendiğini duyurur. Sağır bir avukat işaret dili tercümanı ister. Büro, toplantı için bir tercüman sağlamak için hızlı hareket etmelidir.
Diğer durumlarda, zaman o kadar kritik olmayabilir, ancak bir isteğe yanıt vermeyi bir öncelik haline getirmek her zaman en iyisidir. Bu, özellikle engellilik ve/veya düzenleme ihtiyacı ile ilgili belgeler elde etme veya olası düzenleme konusunda dış kaynaklara danışma ihtiyacı olduğunda geçerlidir. İşverenler, avukatı gelişmelerden haberdar etmeli ve talebi işleme koyma veya düzenleme sağlamadaki gecikmeleri açıklamalıdır. Makul bir düzenleme talebine yanıt vermede gereksiz herhangi bir gecikme, ADA'nın ihlaline neden olabilir.
J. İşveren Etkili Düzenlemeler Arasından Seçim Yapabilir
Çoğu durumda, birden fazla olası düzenleme, engelli avukatın ihtiyaçlarını karşılayabilir. ADA, seçilen herhangi bir düzenlemenin işyeri engelini ortadan kaldırmada makul ve etkili olmasını şart koşar. İşveren, bir avukat tarafından talep edilen belirli bir düzenlemeyi ciddi şekilde dikkate almalıdır, ancak işverenin bu düzenlemeyi sağlaması zorunlu değildir. İşveren, seçilen düzenleme işyeri engelini ortadan kaldırmada etkili olduğu sürece, makul düzenlemeler arasından seçim yapabilir. Bu, işverenin, avukatın ihtiyaçlarını karşılamada yine de etkili olacaksa, daha az pahalı veya daha az külfetli bir alternatifi seçmekte özgür olduğu anlamına gelir. Bir avukat, işverentarafından önerilen bir düzenlemeyle ilgili sorunları varsa, alternatif düzenlemeye yalnızca itiraz etmekle kalmayıp, bunun neden işyeri engelini ortadan kaldırmada etkisiz veya daha az etkili olduğunu açıklamalıdır.
Örnek 17: İşitme engelli bir dönemsel çalışan, tüm gün süren bir ifadede bir davaya eşlik edecektir. İki işaret dili tercümanı istiyor. Hukuk bürosı, bir tercümanın yeterli olması gerektiğini öne sürüyor. Görevli, bir işaret dili tercümanının art arda birkaç saat tercüme yapamayacağını açıklıyor. Yönetici Ortak, ifadede sık sık ara vermekten kaçınmak için iki tercümanın gerekli olduğuna inanıyor ve iki işaret dili çevirmeni çağrılıyor.
Örnek 18: Görme engelli bir hukuk profesörü, ofis penceresinden gelen ışığın yarattığı kamaşmanın okumayı çok zorlaştırdığını fark eder. Sorunu bölüm başkanına açıklar ve penceresiz bir ofise taşınmasını ister. Böyle bir ofis mevcutken, bölüm başkanı perde veya gölgeliklerin sorunu çözüp çözmeyeceğini sorar. Profesör, önerilen bu düzenlemeleri yapacaklarını kabul eder ve bölüm başkanı, profesörü yeni bir ofise taşımak yerine, perdelerin takılması için düzenlemeler yapar.
Bazen etkileşimli süreçteki amaç, çeşitli etkili düzenleme türlerini belirlemek, bunların göreceli getirilerini değerlendirmek, avukatın neyi ve neden tercih ettiğine ilişkin girdilerini almak ve ardından işverenin bir karar vermesini sağlamak olabilir. Çalışanlar genellikle olası düzenlemeler için önerilerde bulunurken, işverenler, işyeri engelinin kapsamlı bir şekilde anlaşılmasına dayalı olarak fikirler önermeye aktif olarak dahil olmalıdır. İşveren, Engellilik ve İş Teknik Yardım Merkezleri, engelli organizasyonları ve ilgili bakanlık dahil olmak üzere olası düzenlemeler konusunda çeşitli kaynaklardan yardım isteyebilir.
K. İşverenlerin Birden Fazla Düzenleme Sağlaması Gerekebilir
Bazen bir avukatın yalnızca bir düzenlemeye ihtiyacı olabilirken, bazen de iki veya daha fazla düzenlemeye ihtiyacı olabilir. Makul düzenleme ihtiyacı da zamanla değişebilir, özellikle dejeneratif engelliler için. Engelli avukatlar,mevcut düzenleme işe yaramadıında veya ilave bir düzenlemeye ihtiyaç duyduğunda bunu işverene bildirmeli ve tarafların görüşlerini paylaşacakları etkileşimli bir süreç yeniden başlatılmalıdır.
Örnek 19: Kıdemli bir çalışanın multipl sklerozu var. Makul bir düzenleme olarak, çalışma alanındaki diğer avukatlarla saatlerini koordine ettiği sürece esnek bir program çalışmasına izin verilir. Ayrıca, engeli etkisini artırdığında ve işe gidip gelmeyi zorlaştırdığında evden çalışmasına izin verilir. Avukatın görme yetisi, engelliliğin bir sonucu olarak ciddi şekilde bozulmaya başlıyor. Görme yetersizliği sorununu, çoğu düzenleme talebini karşılayan büronın insan kaynakları departmanına gündeme getiriyor ve kendisine ek sekreterlik yardımı verip vermeyeceklerini soruyor. İnsan kaynakları müdürü biraz araştırma yapar ve avukatın bir bilgisayarda belgeleri gözden geçirmeye ve hazırlamaya devam etmesine olanak sağlayabileceğine inandığı, ekrandaki bilgileri okuyacak bir yazılım ve basılı materyali dijital ortama dönüştürmek için kullanılabilecek bir optik tarayıcı da dahil olmak üzere ekipman hakkında bilgi edinir. Avukat, bu ekipmanın ihtiyaçlarını karşılayabileceğini belirtirBüro ekipmanı satın alır ve avukata nasıl kullanılacağı konusunda uygun eğitimi verir.
Bir işverenin, beklendiği gibi çalıştığından emin olmak için makul bir düzenleme sağladıktan sonra avukata danışması her zaman iyi bir fikirdir. Bazen, herkesin iyi niyetine rağmen, makul bir düzenleme işe yaramaz. Bu durumda işveren, işe yarayacak ve gereksiz zorluklara neden olmayacak başka bir düzenlemenin olup olmadığını düşünmelidir.
L. Öngörülü Olmak Muhtemel Sorunların ortaya Çıkmasını Önleyebilir
Bazen işverenler, çalışma ortamında tüm çalışanları etkileyen, ancak bilgi teknolojisindeki değişiklikler veya fiziksel tesislerin taşınması gibi engelli avukatlar üzerinde önemli bir etkisi olabilecek büyük değişiklikler yaparlar. Bu tür değişiklikleri yapmadan önce engelli bir avukata danışmak, sorunları önleyebilir ve maliyeti azaltabilir.
Örnek 20: Bir hukuk bürosı inşaat halindeki bir binaya taşınmayı planlıyor. Büronın tekerlekli sandalye kullanan orta düzey bir çalışanı var. Büro, erişilebilirliği sağlamak için bina sahibine ve mimarlık bürosına hangi soruları sorması gerektiği konusunda avukata danışır. Avukat, binaya giriş, asansörler, tuvaletler, otopark, merdivenler (acil tahliye için uygun şekilde tasarlandığından emin olmak için) ve ortak alanların kullanımı gibi konularda yapılması gerekenlerin listesini sunar. Büro, avukatın endişelerini bina sahipleri ve mimarlık bürosı ile tartışır ve yeni alanın erişilebilir olmasını sağlamak için inşaat süreci boyunca ortakla istişare etmeye devam eder. Engelli çalışanın dahil edilmesi, yeni inşa edilen binaların belirli erişilebilirlik standartlarını karşılamasını gerektiren ADA’ya uyumu sağlanmasına yardımcı olur.
İşverenler ayrıca, acil durum protokollerini gözden geçirirken veya bu protokollerde değişiklik yaparken engelli çalışanları da dahil etmelidir. Bu, belirli engelli çalışanların acil durumlardan (örneğin, alarm zillerine ek olarak yanıp sönen ışıklar takmak) derhal haberdar edilmesini ve hareket bozukluğu olan herkesin tahliyesi için uygun planların hazır olmasını sağlamayı içerir.
M. İstihdamın Yararlarına Eşit Erişim Sağlamak için Makul Düzenleme
Makul düzenleme yükümlülüğü, "istihdamın yararları ve ayrıcalıklarına" eşit erişimin sağlanmasına kadar uzanır. İstihdamın yararları ve ayrıcalıkları, bunlarla sınırlı olmamak üzere, işveren sponsorluğunda şunları içerir: (1) çalışanın ilerlemesine yol açabilecek eğitim (ister işveren isterse dışarıdan bir kuruluş tarafından sağlansın); (2) hizmetler (örneğin, çalışan yardım programları, kredi birlikleri, kafeteryalar, dinlenme salonları, spor salonları, oditoryumlar, ulaşım); ve (3) sosyal ve profesyonel işlevler (örneğin, emeklilik ve doğum günlerini kutlamak için partiler, şirket inzivaları ve restoranlara, spor etkinliklerine veya diğer eğlence etkinliklerine geziler). İstihdamın yararları ve ayrıcalıkları arasında, doğrudan bir avukatın temel iş görevlerinin yerine getirilmesiyle ilgili olup olmadığına bakılmaksızın, e-posta, genel seslendirme sistemleri veya toplantılar sırasında işyerinde iletilen bilgilere erişim de dahildir.
Örnek 21: Bir şirket, çalışanlarına park yeri sağlayacaktır. Park yerleri belirlenirken ciddi amfizemi olan bir avukat, kapının yanında park yeri istiyor. Engeli, sürekli olarak portatif bir oksijen deposu kullanmasını gerektiriyor ve bu da onu nispeten kısa mesafelerde bile yürümekten alıkoyuyor. Avukat, işveren tarafından sağlanan faydayı kullanmak için bir makul düzenleme talep ediyor.Bu nedenle, işveren, fazla bir zorluk yoksa, avukatın park yardımına eşit erişimini sağlamak için makul bir düzenleme olarak kullanmak üzere kapının yanında bir park yeri ayırmalıdır.
Bir işverenin bir faydayı makul düzenlemelerle erişilebilir kılma yükümlülüğü, işverenin alternatif bir fayda sağlamasını gerektirmez.
Örnek 22: Bir şirket, çalışanları için ücretli otoparkı sübvanse ediyor. Epilepsi hastası bir avukat, engeli nedeniyle araba kullanmıyor. İşverenden, ulaşım masraflarını desteklemesi için park yardımının nakit eşdeğerini sağlamasını talep ediyor. İşveren bu talebi kabul etmek zorunda değildir çünkü avukat, işverenden kendisine farklı bir fayda sağlamasını - sübvansiyonlu toplu taşıma kullanımı sağlamasını istemektedir. İşveren, toplu taşıma kullanımı için sübvansiyon sağlamazken ücretli park yeri sağlamayı seçme hakkına sahiptir. Avukatın maluliyetinin ücretli otoparktan yararlanmasına izin vermemesi, işverenin kendisine farklı bir menfaat sağlamasını gerektirmez.
N. Makul Düzenlemelerin Sınırları
Talep edilen bazı düzenlemeler işvereni, çok spesifik olması veya aşırı masraflı olması gibi nedenler yüzünden zorlayabilir. Bu durumda işveren bu düzenlemeleri kabul etmekle yükümlü değildir. Hangi düzenlemelerin zorlayıcı olduğu şu faktörler gözönünde tutulara olay bazında değerlendirilebilir:
- ihtiyaç duyulan düzenlemenin niteliği ve maliyeti
- makul düzenlemeyi sağlayan tesisin genel mali kaynakları; bu tesiste istihdam edilen kişi sayısı; tesisin giderleri ve kaynakları üzerindeki etkisi
- işverenin genel mali kaynakları, büyüklüğü, çalışan sayısı ve tesislerinin türü ve yeri (makul düzenlemeye konu olan tesis daha büyük bir kuruluşun parçasıysa)
- işgücünün yapısı ve görevleri, işverenin faaliyet alanı
- makul düzenlemenin işverenin faaliyetlerine etkisi.
Örnek 23: New York merkezli bir hukuk bürosının diğer dört şehirde ofisi vardır. Büronın, maaşları belirleyen, işe alma politikalarını belirleyen, fatura oranlarını belirleyen ve ortaklık kararları veren her ofisten ortaklardan oluşan bir icra komitesi vardır. Atlanta ofisi, aşağıdakileri talep eden kör bir avukat tutmayı düşünüyor: ekrandaki yazıları konuşmaya dönüştüren bir ekran okuyucu bilgisayar programı; yazılı metni tarayan ve yüksek sesle okuyan bir bilgisayar programı; bir Braille yazıcısı; ve bir ekran büyütme programı. Atlanta ofisi, gereksiz zorlukların olup olmadığını belirlerken sadece kendi kaynaklarına değil, tüm büronın kaynaklarına da bakmalıdır. Atlanta ofisi bağımsız bir kuruluş değildir, ancak New York'taki merkez ofis ve diğer ofislerle entegre bir idari ve mali ilişkiye sahiptir; bu nedenle, gereksiz zorlukların değerlendirilmesinde tüm büronın kaynakları dikkate alınmalıdır.
İşveren, makul bir düzenlemenin maliyetinin gereksiz bir zorluk oluşturduğuna karar verirse, maliyetin bir kısmının veya tamamının mahsup edilip edilemeyeceğini değerlendirmelidir. Bazı durumlarda, devlet rehabilitasyon kurumları veya engelli örgütleri, belirli düzenlemeleri çok az veya ücretsiz olarak sağlayabilir. Bir işveren, düzenleme maliyetini dengelemek için belirli vergi indirimlerinden de yararlanabilir.
Bir işveren, avukatın engelliliğine ilişkin çalışanların korkularına veya önyargılarına dayalı olarak aşırı zorluk iddiasında bulunamaz. Benzer şekilde, işverenler, müvekkillerinin veya kamunun korkuları, önyargıları veya tercihleri üzerine gereksiz bir zorluk kararı veremezler. Bununla birlikte, belirli bir makul düzenleme biçimi diğer avukatların ve çalışanların işlerini yapma kabiliyetini fiilen bozarsa, gereksiz zorluklar ortaya çıkabilir.
Örnek 24: Bir eyalet hükümeti avukatı olan Rachel, engeli nedeniyle değiştirilmiş bir çalışma programı istiyor ve kendisine izin veriliyor. Rachel'ın işi, diğer çalışanların yanı sıra departman avukatlarıyla yakın çalışmasını gerektiriyor. Yeni programı, diğer avukatların ve çalışanların yardımına ihtiyaç duyduğunda genellikle ihtiyacının karşılanamamasına neden olmaktadır, bu da kaçırılan teslim tarihlerine ve eksik işlere neden olur. Ayrıca, Rachel'ın yeni programı nedeniyle diğer avukatlar daha fazla yardım talebiyle ilgileniyor. Rachel'ın yeni programı, diğer çalışanların temel görevlerini zamanında yerine getirme yeteneklerini olumsuz yönde etkilediğinden, kurumda gereksiz bir sıkıntıya neden oluyor.
[1] https://www.eeoc.gov/laws/guidance/reasonable-accommodations-attorneys-disabilities#